Phòng tránh bệnh Tay - Chân - Miệng

          BỆNH TAY CHÂN MIỆNG VÀ CÁCH PHÒNG TRÁNH

Bệnh tay-chân-miệng là một bệnh truyền nhiễm lây từ người sang người, dễ gây thành dịch do vi rút đường ruột gây ra. Bệnh có xu hướng tăng cao vào hai thời điểm từ tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 12 hàng năm. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt tập trung ở nhóm tuổi dưới 3 tuổi. Bệnh lây truyền bằng đường “phân - miệng” và tiếp xúc trực tiếp, nhưng chủ yếu là lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi, hầu, họng, nước bọt, dịch tiết từ các nốt phỏng hoặc tiếp xúc với chất tiết và bài tiết của bệnh nhân trên dụng cụ sinh hoạt, đồ chơi, bàn, ghế, nền nhà,...



Bệnh Tay chân miệng thường tiến triển qua 4 giai đoạn là: ủ bệnh, khởi phát, toàn phát và lui bệnh. Ở từng giai đoạn bệnh sẽ có những triệu chứng khác nhau.

- Giai đoạn ủ bệnh: thường kéo dài từ 3-7 ngày và chưa xuất hiện triệu chứng.

- Giai đoạn khởi phát: từ 1-2 ngày, bệnh bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như: sốt nhẹ, mệt mỏi, đau họng, biếng ăn, tiêu chảy vài lần trong ngày.

- Giai đoạn toàn phát: Có thể kéo dài 3-10 ngày. Bệnh xuất hiện các triệu chứng điển hình như:

  + Loét miệng: vết loét đỏ hay phỏng nước đường kính 2-3 mm ở niêm mạc miệng, lợi, lưỡi, gây đau miệng, bỏ ăn, bỏ bú, tăng tiết nước bọt.

  + Phát ban dạng phỏng nước: Ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, gối, mông; tồn tại trong thời gian ngắn (dưới 7 ngày) sau đó có thể để lại vết thâm, rất hiếm khi loét hay bội nhiễm.

 +  Sốt nhẹ.

 +  Nôn.

 +  Nếu trẻ sốt cao và nôn nhiều dễ có nguy cơ biến chứng.

 + Biến chứng thần kinh, tim mạch, hô hấp thường xuất hiện sớm từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 5 của bệnh.

- Giai đoạn lui bệnh: Thường từ 3-5 ngày sau, trẻ hồi phục hoàn toàn nếu không có biến chứng.

       Ngoài các triệu chứng lâm sàng, để chẩn đoán chính xác bệnh tay chân miệng, cần thực hiện thêm các xét nghiệm cơ bản về công thức máu, Protein C phản ứng, đường huyết, đo điện giải đồ, và chụp X quang phổi đối với các trường hợp có biến chứng nặng.
Hiện nay, bệnh Tay chân miệng vẫn chưa có vắc xin phòng bệnh và chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Do đó nguyên tắc phòng chống dịch quan trọng là đẩy mạnh các hoạt động thông tin tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức của cộng đồng về các biện pháp phòng bệnh, nhất là ở các Nhà trẻ, Mẫu giáo...

1. Tại các Nhà trẻ Mẫu giáo:

- Khi trẻ mắc bệnh không cho trẻ đến lớp cho đến khi hết loét miệng và các nốt phỏng nước. Khi có từ 02 trẻ trở lên trong một lớp bị mắc bệnh trong vòng 07 ngày, thì cho lớp nghỉ học 10 ngày kể từ ngày khởi bệnh của ca cuối cùng để cắt đứt đường lây truyền.

- Khi trẻ đến lớp có sốt, loét miệng, phỏng nước phải thông báo cho gia đình và cơ quan Y tế trên địa bàn.

- Làm sạch dụng cụ học tập, đồ chơi và các dụng cụ khác bằng Chloramin B 2%. Dụng cụ ăn uống như bát, đũa, cốc phải ngâm tráng nước sôi trước khi sử dụng.

- Bảo đảm tất cả trẻ em, người chăm sóc thực hiện tốt VS cá nhân: như VS răng miệng, rửa tay sạch và thường xuyên trước, sau khi nấu ăn, chuẩn bị thức ăn, sau khi đi VS, đặc biệt là mỗi lần thay tã cho trẻ. Thực hiện một số biện pháp hạn chế lây truyền theo đường “phân - miệng” khác như ăn chín, uống sôi.

      - Thường xuyên làm thông gió lớp học.

2 Tại gia đình bệnh nhân:

   - Bệnh nhân phải được cách ly. Khi có các biểu hiện biến chứng thần kinh hoặc tim mạch như rung giật cơ, đi loạng choạng, ngủ gà, yếu liệt chi, mạch nhanh, sốt cao (>=39,5˚C), thì phải đến ngay CSYT để khám và điều trị kịp thời .

   - BN đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người khác, che miệng khi ho, hắt hơi và giữ khoảng cách khi nói chuyện không để vi rút lây lan sang người khác.

   - Phân và các chất thải của bệnh nhân phải được khử trùng bằng chloramin B;

   - Quần áo, chăn màn, dụng cụ của bệnh nhân phải được khử trùng bằng nước đun sôi, ngâm dung dịch chloramin B 2%;

   - Đối với người chăm sóc bệnh nhân: thực hành vệ sinh cá nhân, đặc biệt rửa tay ngay khi thay tã cho trẻ; thường xuyên vệ sinh răng miệng.

   - Hạn chế tối đa tiếp xúc trực tiếp như hôn, sử dụng chung các dụng cụ với trẻ bị bệnh.

   - Khi trẻ còn triệu chứng bệnh tay - chân - miệng, không cho phép tham gia các hoạt động, gặp gỡ các trẻ em khác như đến lớp, đi bơi,...

       - Theo dõi các biểu hiện sốt, loét miệng, phỏng nước đối với các thành viên trong gia đình, đặc biệt là trẻ em để có thông báo cho cơ quan y tế xử lý, điều trị kịp thời.

      3. Tại các cơ sở điều trị bệnh nhân:

- Cán bộ y tế phải áp dụng biện pháp phòng ngừa lây nhiễm qua đường tiếp xúc để phòng ngừa lây lan trong bệnh viện:

- Rửa tay ngay bằng dung dịch sát trùng khi có tiếp xúc với chất tiết và bài tiết của bệnh nhân dù có hay không có mang găng tay.

- Mang trang phục phòng hộ cá nhân khi làm những thủ thuật trên bệnh nhân có nguy cơ tạo giọt bắn tới niêm mạc.

4. Đối với cộng đồng:

 Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho nhân dân đặc biệt là những phụ huynh học sinh, người làm công tác hậu cần ở nhà trường các kiến thức về đường lây truyền, vệ sinh cá nhân, cách ly bệnh nhân và các biện pháp phòng chống bệnh Tay chân miệng.

   - Thực hiện tốt vệ sinh cá nhân: như rửa tay sạch trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và vệ sinh răng miệng, thông gió nhà cửa hàng ngày.

   - Làm sạch bề mặt và khử trùng các vật dụng có thể nhiễm bẩn chất tiết và bài tiết của bệnh nhân bằng dung dịch sát khuẩn thông thường như xà phòng, chloramin B 2%. Các vật dụng có thể là đồ chơi, sàn nhà, thậm chí những nơi ít được để ý như lan can, tay nắm cửa, tay vịn cầu thang…

   - Che miệng khi ho, hắt hơi và giữ khoảng cách khi nói chuyện, không để vi rút lây lan.

   - Khi có biểu hiện sốt, loét miệng, phỏng nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, vùng mông, đầu gối đặc biệt kèm theo biến chứng thần kinh hoặc tim mạch như rung giật cơ, đi loạng choạng, ngủ gà, yếu liệt chi, mạch nhanh, sốt cao (>=39,5˚C), thì phải đến ngay cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời.